Samen voor Gezondheid op het Helsinki Nordic Midwifery Congress 2022

Van 4-6 mei, rondom de dag van de verloskundige op 5 mei, zijn de voorlopige resultaten gepresenteerd van het onderzoek 'Samen voor Gezondheid'. Ook werden er andere onderzoeken gepresenteerd van de onderzoeksgroep Midwifery Science. In Groningen stad lijkt kwetsbaarheid goed te worden gesignaleerd, maar de individuele situatie en de samenwerking en (aangeboden) ondersteuning wordt niet altijd goed gedocumenteerd. Ook wordt er niet consequent gebruikt gemaakt van de screeningslijst ALPHA-NL.

Helsinki Nordic Midwifery Congress 2022

Het thema van het congres in Helsinki was hoe verloskundigen de gezondheidsrechten en behoeften van vrouwen in vruchtbaarheid kunnen bevorderen. Daarbij gaat het om een eerlijk verdeelde gezondheidszorg, die aansluit aan bij individuele behoeften van vrouwen. Een vertrekpunt daarbij is het signaleren van vrouwen die extra ondersteuning kunnen gebruiken. Binnen het onderzoek Samen voor Gezondheid wordt onder andere gekeken naar hoeveel vrouwen in een kwetsbare situatie worden gesignaleerd en om welke kwetsbaarheid het gaat. Dit werd gedaan door middel van dossieronderzoek en een vragenlijstonderzoek die reeds zijn afgesloten en door interviews die bijna zijn afgerond.

Samen voor Gezondheid in Groningen

Voor het monitoren van de werkwijze rondom signalering en doorgeleiding zijn 500 dossiers in twee groepspraktijken in de stad Groningen bekeken. Er werd gekeken naar welke vormen van kwetsbaarheid werden gesignaleerd door verloskundigen en in welke mate er gebruik werd gemaakt van een vragenlijst voor vroegsignalering van niet-medische problematiek: de ALPHA-NL.

De vragenlijst blijkt matig geïmplementeerd te zijn: hij wordt niet consequent gebruikt. Maar, zowel bij gebruik als zonder gebruik van de ALPHA_NL werd er kwetsbaarheid opgemerkt. De meest voorkomende vorm van kwetsbaarheid is psychische problematiek zoals depressies en burn out.

Er werd onderscheid gemaakt tussen de verschillende vormen van kwetsbaarheid op basis van de Rotterdamse definitie. Binnen de definitie wordt onderscheid gemaakt tussen zelfredzaam, potentiële kwetsbaar, kwetsbaar en zeer kwetsbaar. Bij kwetsbaarheid gaat het om het aanwezig zijn van factoren die bijdragen aan een kwetsbare situatie. Afhankelijk van de aanwezigheid van beschermende factoren maakt dat een zwangere zich in een kwetsbare situatie bevind of eerder juist zelfredzaam is. Iemand die te maken heeft met zeer urgente risicofactoren, zoals dakloosheid of drugsproblematiek wordt zeer kwetsbaar genoemd binnen de Rotterdamse definitie.

In het dossieronderzoek van Samen voor Gezondheid werden vrouwen waarbij drie factoren voor kwetsbaarheid werden gesignaleerd en de vrouwen waarbij urgente factoren aanwezig waren ingedeeld als vrouwen die te maken hebben met ‘complexe kwetsbaarheid’. In Helsinki werd met interesse gereageerd: het is een eerste onderzoek die op dossierniveau kijkt naar de signalering van kwetsbaarheid. Er kwamen vragen uit de zaal over de consequenties van het signaleren: het is jammer dat er bij signalering van kwetsbaarheid meer medische zorg wordt aangeboden. De onderzoekers pleitten juist voor een verbeterde samenwerking met het sociale domein en de jeugdgezondheidszorg. Deze samenwerking werd al wel goed opgezocht bij complexe problematiek, maar bij milde problematiek werd het aanbieden van hulp en een bredere inventarisatie van beschermende factoren niet zichtbaar in de dossiers.

Inmiddels zijn er ook 17 interviews afgenomen met verloskundig zorgverleners en medewerkers in het sociaal domein (beiden zowel uit het ziekenhuis als in de wijk) en jeugdverpleegkundigen. Er worden nog cliënt interviews gehouden. Tevens worden de resultaten van een vragenlijst onder 25 verloskundig zorgverleners geanalyseerd. Op 15 november 2022 wordt er een symposium georganiseerd om de resultaten te bespreken met de betrokken organisaties en zorgverleners.